Opgave wonen

Iedereen moet in Zeist kunnen wonen, ongeacht leeftijd, inkomen en huishoudenssamenstelling. Goed kunnen wonen vormt de basis voor een goed leven in de gemeente Zeist.

En dat begint bij de beschikking hebben over passende woningen voor iedere doelgroep. Door het verbeteren van de woonomstandigheden kunnen gezondheidsverschillen verminderd worden.

Op dit moment is de vraag naar woningen groter dan het aanbod. Daar komt bij dat de woningmarkt van Zeist regionaal is. In de regio is de woningbehoefte voor de periode tot 2040 bepaald op ruim 104.000 woningen. Hiervan staan er al 67.000 woningen in de planning. Voor nog eens 37.000 woningen zijn aanvullende plannen en locaties nodig om in de woningbehoefte te voorzien. Hier ligt een gezamenlijke opgave voor de regiogemeenten. Zeist kan door zijn goede ligging ten opzichte van OV-bereikbaarheid en centrumvoorzieningen een deel van de gezamenlijke opgave oppakken. Hiermee zou je jonge huishoudens aan Zeist kunnen binden.

Uit recent woningmarktonderzoek blijkt dat Zeist de komende jaren sterk vergrijst. Ook hebben we te maken met andere opgaven die leiden tot huisvestingsvragen. Bijvoorbeeld de uitstroom uit beschermd wonen en maatschappelijke opvang, geschikte woningen voor mindervaliden en woonzorgcombinaties voor mensen met een zwaardere zorgvraag.

Op dit moment is er nog onvoldoende inzicht wat al deze opgaven concreet betekenen voor Zeist. Hoeveel toegankelijke woningen zijn er al in de verschillende wijken, en hoeveel zijn er nodig? Sluit de kwaliteit van deze woningen voldoende aan bij de vraag vanuit de omgeving? Welke woon-zorgconcepten zijn er al en waar is behoefte aan?

In 2022 wordt daarom een woonzorganalyse opgesteld. Deze analyse geeft inzicht in de huidige en toekomstige woonzorgbehoefte en voorzieningen in de gemeente Zeist. Het gaat daarbij niet alleen om ouderen, maar om verschillende doelgroepen. De woonzorganalyse biedt handvatten voor het opstellen van een toekomstige visie en koers.

Een duurzame woningvoorraad draagt bij aan de kwaliteit van de woning, het wooncomfort voor inwoners en heeft positieve invloed op het milieu en de CO2-uitstoot. Als gemeente willen we zo snel mogelijk energieneutraal zijn en uiterlijk in 2050. Op het gebied van wonen betekent dit investeren in verduurzaming van de woningvoorraad. En verminderen van het energieverbruik door huurders en woningeigenaren.

Duurzaamheid is meer dan alleen de energievraag. Door klimaatverandering zullen we in de toekomst vaker te maken krijgen met extreme hitte, wateroverlast of juist droogte. Duurzaam wonen betekent ook (omgeving)veilig wonen. Bij nieuwbouw en bij bestaande bouw vraagt dit om aanpassingen en het omschakelen naar duurzaam, natuurinclusief bouwen.

Op basis van de Woonvisie 2021-2025 streven we de volgende 4 ambities na:

1. Duurzaam wonen in Zeist en natuurinclusief bouwen

Verduurzaming van de woningvoorraad door onder andere het nemen van isolatiemaatregelen en het plaatsen van zonnepanelen (zie verder hoofdstuk Duurzame energie en duurzaam klimaat). Bij nieuwbouw worden bestaande natuur- en groenwaarden zorgvuldig geanalyseerd en waar mogelijk benut. Bestaande bouw kan hier ook aan bijdragen door nestgelegenheid voor bijvoorbeeld gierzwaluwen en vleermuizen, terwijl in de bestaande openbare ruimte bermen natuurlijker kunnen worden gemaakt en water gebufferd kan worden.

2. Vergroten beschikbaarheid van betaalbare woningen voor middeninkomens

Eén nadrukkelijke ambitie uit het woonbeleid is: Zeist is voor iedereen. Dat wil zeggen: iedereen die in Zeist wil wonen moet zich hier thuis kunnen voelen en gelijke kans maken op passende woonruimte. Ongeacht inkomen, leeftijd of huishoudenssamenstelling. We streven naar vitale wijken waar verschillende doelgroepen een plek vinden.

3. Meer aanbod voor spoedzoekers en bijzondere doelgroepen

We zorgen voor passende woningen voor (lokale) jongeren, young professionals, zorgvragers, ouderen en spoedzoekers (onder andere na scheiding, statushouders en arbeidsmigranten).

4. Wonen, zorg en welzijn verbonden in de inclusieve wijk

Wonen en zorg gaan samen: geen oplossingen voor 1 doelgroep, maar gemengde buurten en complexen. We creëren een woonomgeving waar mensen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen.

• Voor de periode tot 2030 zijn er concrete plannen voor 2.500 woningen. Deze belangrijkste plannen en locaties zijn op de plattegrond weergegeven. Voor de langere termijn zoeken we naar aanvullende locaties voor woningen. 
• We zien kansen om aan te sluiten bij ‘knooppunten’. Een plek waar verschillende verkeersstromen bij elkaar komen, denk aan het station Driebergen-Zeist. Doordat hier meerdere vormen van mobiliteit worden aangeboden, liggen hier kansen voor duurzame alternatieven voor de auto. Dat betekent ook bouwen in meerdere lagen, of in combinatie met bedrijfsgebouwen (en nieuwe vormen van bedrijvigheid en voorzieningen). En met waardering voor bestaande natuur- en cultuurwaarden.
• We zoeken naar manieren om de vitaliteit (gezondheid, levendigheid) in onze kernen en buurten te versterken. Met een vitale basis door het behoud van voorzieningen. Dit door voor verschillende doelgroepen passende woningen te kunnen bieden. Iedereen die in Zeist wil wonen, moet zich hier thuis kunnen voelen en gelijke kans maken op passende woonruimte. Ongeacht inkomen, leeftijd of huishoudenssamenstelling. Eén van de instrumenten hiervoor is het toevoegen van nieuwbouw. Hierbij is kwaliteit en betaalbaarheid leidend en sturen we niet op harde aantallen.
• Wat nodig is om de leefbaarheid op peil te houden of te verbeteren verschilt per buurt of complex. Voor iedere buurt geldt dat actieve samenwerking met alle partijen in de buurt essentieel is. Ook het verbinden van aanpassingen in de fysieke omgeving (bijvoorbeeld het opknappen en verduurzamen van woningen of de openbare ruimte) en een sociale aanpak (aandacht voor de inwoners zelf) zien we als belangrijk uitgangspunt. In het project Vollenhove Vooruit! vormt dit de basis. Deze aanpak kan daarmee zorgen voor belangrijke lessen voor de aanpak in andere buurten.
• We brengen de komende periode de opgave op het gebied van wonen en zorg beter in kaart, om concreet te maken wat er in de verschillende buurten nodig is om de behoefte van verschillende doelgroepen op een goede manier te faciliteren.

• Ondanks een flinke opgave voor de hoeveelheid woningen, blijft de nadruk liggen op ‘kwaliteit’ en niet op ‘kwantiteit. Met kwaliteit wordt bedoeld dat er in harmonie wordt gebouwd met de identiteit van een buurt of wijk, denk aan de aanwezige cultuurhistorie.
• Bouwen is geen doel op zich. Het betaalbaar, prettig en gezond wonen wél. In Zeist transformeren of bouwen we woningen voor verschillende doelgroepen. Zo ook woningen die levensloopbestendig zijn voor ouderen, of juist eengezinswoningen voor starters.
• Aansluitend op voorgaande betekent dit ook dat de woningen gericht zijn op een gevarieerde samenstelling van bewoners (gedifferentieerd). Zowel voor ouderen als voor jongeren, zowel voor spoedzoekers als mensen met geestelijke gezondheidsproblemen.
• We bouwen de leefomgeving niet helemaal vol met stenen, maar zorgen voor groene verblijfsruimten, zoals een park, een sportveld, speelplaats of volkstuin.
• De huidige rode en groene contouren zijn in principe leidend: er wordt niet gebouwd buiten de rode contouren. In uitzonderlijke gevallen kan er sprake zijn van een uitruil tussen rood en groen, wanneer daarmee de algehele ruimtelijke kwaliteit verbetert.
• Natuurlijk mag duurzaam bouwen niet ontbreken. Willen we op den duur een klimaatneutrale gemeente zijn, dan betekent dit ook iets in de wijze waarop woningen worden gebouwd. Nieuwbouw is in ieder geval energieneutraal, natuurinclusief, circulair en klimaatadaptief.
• We bouwen veilig, bijvoorbeeld met oog voor vluchtroutes en bereikbaarheid voor hulpdiensten. In samenwerking met de veiligheidsregio, omgevingsdienst en overige partners draagt zij zorg voor een ruimtelijk ordeningsproces waarin in een vroegtijdig stadium, vanaf de eerste initiatieven, veiligheidsaspecten worden meegewogen. Hierbij is expliciet aandacht voor zowel het voorkomen en beperken van veiligheidsrisico’s als het bestrijden van branden, rampen en crisis en de zelfredzaamheid van mensen die aan deze veiligheidsrisico’s zijn blootgesteld.
• Wij staan open voor meer innovatie en nieuwe woonconcepten. Dit is ook een wens van vele inwoners uit Zeist, kenbaar gemaakt in gesprekken met de gemeenteraad en ambtenaren. Denk aan tijdelijke woonvormen, initiatieven voor (en door) ouderen of jongeren. Wie weet wat de toekomst brengt!